Na początku małe wyjaśnienie pszczeli czerw to są młode larwy pszczół, które wychowywane są w komórkach wcześniej przygotowanych plastrach pszczelich. Dlaczego tak istotna jest wiedza o chorobach czerwiu pszczelego? Ponieważ określa to siłę rodziny pszczelej. Dobra praktyka pszczelarska mówi głodna pszczoła, to chora pszczoła.
Choroby pszczoły miodnej są jednym z najczęstszych problemów, z którymi borykają się hodowcy pszczół. Choroby te wpływają na ich produktywność i mogą prowadzić do ponownej infekcji innych uli lub całego pasieki. Na szczególną uwagę zasługują choroby takie jak Varroa destructori, Nosema apis i Zgnilec Amerykański (AFB), zgnilec europejski.
Varroa destructor to pasożytniczy owad, dręcz pszczeli, który żeruje na larwach pod zasklepem oraz dorosłych osobnikach pszczół. Jest on odpowiedzialny za powstawanie m.in. deformacji skrzydeł, osłabienia oraz deformacje ciała. Może również przenosić patogeny, co może sprawić, że rodzina pszczela będzie podatna na inne choroby. W celu leczenia Varroa destructor stosuje się chemiczne preparaty lub naturalne metody walki np. poprzez termiczne traktowanie ramki matka lsko-rodzinnej albo usunieciem zainfekowanych ramek z czerwiem trutowym, gdzie regularnie występuje pasożyt. Obecnie jest to jedno z większych zagrożeń w pasiekach.
Nosema apis to grzybica atakująca całe rodziny. Powoduje ona obumieranie gniazda poprzez sytuację gdzie larwy sa anemiczne, słabe fizycznie.
Podatność na choroby zaraźliwe zmniejsza się w rodzinach silnych. Ten fakt oraz przestrzeganie zasad higieny ogranicza występowanie chorób zaraźliwych a do takich należą
-
Zgnilec złośliwy (amerykański)
-
Kiślica (zgnilec łagodny, europejski) jest chorobą zaraźliwą czerwiu.
-
Grzybica wapienna (otorbielakowa) atakuje czerw pszczeli i trutowy.
-
Grzybica kamienna
-
Nozemoza – zaraźliwa choroba pszczół dorosłych,
-
Warroza jest pasożytniczą chorobą czerwiu i pszczół dorosłych.
Nosema badanie pod mikroskopem
Rozpoznanie laboratoryjne nozemozy przeprowadza się na podstawie Instrukcji Ministerstwa Rolnictwa Departamentu Weterynarii z dnia 15 X 1966 r., która zaleca coroczne badanie metodą Kirkora martwych pszczół z osypu zimowego. Z każdego ula należy pobrać próbkę zawierającą co najmniej 30 martwych pszczół w okresie poprzedzającym pierwszy oblot.
Badanie metodą Kirkora polega na roztarciu odwłoków pszczół w moździeżu z niewielka objętością wody, przeniesieniu kropli rozcieru na szkiełko podstawowe, nakryciu szkiełkiem nakrywkowym i oglądaniu pod mikroskopem z opuszczonym kondensorem przy powiększeniu 400-600 x. W każdym preparacie należy przeglądnąć od 2 do 5 pól widzenia. Spory N. apis/N. ceranae występują w postaci owalnych tworów, silnie łamiących światło, które należy odróżnić od: komórek drożdży (twory polimorficzne, często pączkujące), zarodników grzybów o nieregularnym lub owalnym kształcie, mniejszych wymiarach od zarodników N. apis/N.ceranae, ziaren pyłku (różnokształtne twory, często o koncentrycznej budowie, nierównych lub powycinanych brzegach), pęcherzyków powietrza (okrągłe, różnej wielkości z wyraźną ciemną obwódką), kropli tłuszczu o różnej wielkości, cyst Malpighamoeba mellificae, okrągłych o średnicy przewyższającej długość zarodników N. apis. Spory nosemy przypominają ziarenka ryżu.
- tekst i fot. Tomasz Karawajczyk
